afb. Daria Scagliola, 22 oktober 2013

Man met blaker

materiaal:
locatie: pijler 14b; zuidelijke koorzijbeuk
nummer: k163

Glaudemans

Hergebruikte kraagstenen en spuwers van de voorgangerkerken

Kraagstenen in de zuidelijke koorzijbeuk

Iets naar het westen bevindt zich een tweede samengestelde kraagsteen, k163. Van het figuratieve deel wordt een gipsafgietsel bewaard in de bouwloods. De sculptuur, vermoedelijk een man waarvan het hoofd ontbreekt, houdt met beide handen steunend op een knie een beschadigd voorwerp vast dat waarschijnlijk een blaker of olielamp voorstelde. De figuur draagt een sterk geplooid gewaad met ruime hals, waaraan een soort sjerp is bevestigd. Heel opvallend is de asymmetrische profilering aan de rechterzijde van de kraagsteen, die niets te maken heeft met de huidige positie van het beeldhouwwerk. Het is een overblijfsel van de vorige plek waar de kraagsteen was bevestigd. Het erboven geplaatste deel van de kraagsteen heeft zeer rijk gebeeldhouwd bladwerk dat uit knoestige, wingerende takken ontspruit.
74
De takken bewegen ook om de profilering van het onderste deel heen, waardoor het zeker is dat de twee delen ook echt bij elkaar horen. Het bladwerk is weelderig krullend uitgewerkt met geprononceerde nerven en uit de knoestige takken lijken ook kleine vruchten voort te komen. De rijkdom en hoge mate van detaillering van het beeldhouwwerk lijkt er op te duiden dat de kraagsteen ook in de oorspronkelijke positie niet op onbereikbare hoogte zal hebben gezeten. Het bovenste deel van de kraagsteen, met eenvoudige profileringen, is later bijgemaakt toen de kraagstenen de huidige positie kregen. Dat is heel goed afleesbaar aan de niet parallel lopende profielen die de afwijkende vorm van de kraagsteen passend moesten maken aan de nieuwe plek. De twee kopjes aan weerszijden hiervan behoren niet bij de oorspronkelijke kraagsteen, maar bij het passtuk. De twee kraagstenen zijn aangebracht nadat dwarsmuren, die de koorzijbeuk in verschillende kapellen deelden, zijn weggebroken waarna er één grote ruimte in de beuk ontstond. Er is weinig te zeggen over het moment waarop deze bouwkundige ingreep plaatsvond en dus evenmin over mogelijke datering of herkomst van de twee kraagstenen.
75
Ronald Glaudemans, De Sint-Jan te 's-Hertogenbosch : Bouwgeschiedenis en bouwsculptuur 1250-1550 (2017) 74-75
Afbeeldingen
Literatuur en bronnenpublicaties

Harry Boekwijt, Ronald Glaudemans en Wim Hagemans, De Sint-Janskathedraal van 's-Hertogenbosch (2010) 74

Ronald Glaudemans, De Sint-Jan te 's-Hertogenbosch : Bouwgeschiedenis en bouwsculptuur 1250-1550 (2017) 74-75

C. Peeters, De kathedrale basiliek van St. Jan te 's-Hertogenbosch (1973) 44

Zingende Kathedraal (1974) 20

n: vermelding in een voetnoot

Op deze pagina

Afbeeldingen
Glaudemans
Literatuur
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |